Ik ben in de jaren tachtig afgestudeerd op een onderzoek met als titel: ‘Van lobby naar Public Affairs: overheidsbeïnvloeding door ondernemingen’. Voor dit onderzoek heb ik destijds bij zes grote Nederlandse bedrijven interviews afgenomen met diegenen binnen deze bedrijven verantwoordelijk waren voor Public Affairs, hoewel ze destijds niet allemaal die titel voerden. Dat waren DAF Trucks, Hoogovens, Heineken, AKZO, Unilever en Philips, alleen Shell weigerde mee te werken.

Ik kreeg vrij gemakkelijk toegang tot deze bedrijven en alle geïnterviewde managers gaven mij graag informatie over de wijze waarop zij voor hun bedrijven probeerden het overheidsbeleid te beïnvloeden dat betrekking had op hun bedrijfsactiviteiten. Meer hierover is te vinden in het onderzoek dat ik hieronder toegevoegd heb. Public Affairs is sindsdien voor bedrijven steeds belangrijker geworden omdat de overheid steeds meer eisen stelt aan het ondernemerschap die grote invloed kunnen hebben op hun bedrijfsresulaten.

Toen ik destijds dit onderzoek deed was het zo dat overheid en bedrijfsleven gescheiden werelden waren en de beïnvloeding eenrichtingsverkeer van bedrijven naar de overheid was. Als er wat speelt ging een lobbyist naar Den Haag en als het echt belangrijk was nam de CEO zelf contact op met invloedrijke politici. We zien nu echter dat de CEO’s van grote ondernemingen steeds meer onderdeel zijn geworden van de politiek establisment en de beïnvloeding wederzijds is geworden: hierdoor krijgt de CEO er een nieuwe rol bij namelijk van die van influencer.

Bedrijven als Google, Apple, Meta, Amazon en Microsoft hebben in de US rechtstreeks toegang tot de politieke macht en veel impact op de samenleving. Dat geldt ook voor de oligarchen in Rusland rond Putin. Ook in Nederland komt dit voor, zij het in mindere mate maar één telefoontje van Unilever naar Rutte is genoeg om besluiten terug te draaien.

Daarbij lopen deze bedrijven wel het gevaar dat als de politieke situatie in hun nadeel kan veranderen en andere machthebbers aan de macht komen die zich wel eens tegen hen kunnen gaan keren. Wat als de democraten in de US de volgende keer winnen, wat heeft dat dan voor consequenties voor deze aan Trump loyale CEO’s? En stel dat er een omwenteling komt in Rusland, waar de oligarchen nu al goed moeten opletten niet een uit een raam te vallen, wat gebeurd er dan? Ik zou deze bedrijven daarom adviseren niet alleen hier rekening mee te houden maar ook bij hun toekomstscenario’s aan risico management te doen.