Volgend jaar is het 80 jaar na de 2^e WO en staan we stil bij het feit dat we al die tijd geen gewapend conflict hebben gehad op Nederlands bodem, en laten we hopen dat dat zo blijft. We worden, of we willen of niet, steeds meer betrokken bij allerlei gewapende internationale conflicten, niet alleen ver weg maar ook dichtbij. Spraken we lange tijd over vredesmissies (wie kan daar tegen zijn?), tegenwoordig gaat het om het leveren van patriot raketten ter verdediging van Israel of Oekraïne en inmiddels worden zelfs onze afgedankte F’16’s in Rusland ingezet. Tot militaire inzet van Nederlandse militairen is het nog niet gekomen maar de voorbereidingen daartoe worden wel genomen, zie de recente oefeningen in NAVO verband aan de grens met Rusland. Ons Defensie budget voldoet inmiddels aan de 2 procent norm en het leger is flink aan het uitbreiden qua personeel maar ook qua lokaties en op zoek naar nieuwe oefenlocaties.

De Russische schrijver Lev Tolstoy schreef in 1896 ‘Oorlog en Vrede’. Het verhaal gaat over de oorlog tussen Rusland en Frankrijk vanuit het perspectief van de Russische adellijke families Bezoechov, Bolkonski en Rostov en beschrijft het leven van deze families tegen de achtergrond van de oorlog van Rusland tegen het Frankrijk van Napoleon. Tolstoj wisselt beschrijvingen van het dagelijkse leven van deze families af met die van de veldslagen. Twee perspectieven: de wereld van de adel en die van de massa die aan het front het vuile werk moeten doen.

Het thema Oorlog en Vrede is nog steeds actueel en ook nu zijn er verschillende perspectieven waarop je naar dit thema kan kijken. Denk bijvoorbeeld aan de gevluchte Syriër, die land en gezin heeft moeten verlaten en hier getraumatiseerd door de oorlog in zijn land een nieuw bestaan probeert op te bouwen, of de gevluchte Oekraïner, die aangesproken wordt op het feit dat hij niet terug gaat om zijn land te helpen verdedigen. Een wat te denken van de oorlog in Gaza en Israel waarbij partijen stevig tegenover elkaar staan en een oplossing van dit conflict voorlopig niet in zicht is en ook in onze samenleving tot spanning leidt. Al deze mensen kijken vanuit hun eigen perspectief naar de conflicten waarbij zijn betrokken zijn en voor ieder heeft het begrip Oorlog en Vrede een verschillend betekenis.

Je wordt er een beetje hopeloos van, maar toch moeten we hopen dat er uiteindelijk perspectief komt op vrede, of een ieder geval minder oorlog. Volgens Tolstoj worden grote verandering niet veroorzaakt door het handelen van de machthebbers, maar door de massa die in beweging komt en een verandering teweeg brengt ten goede. Er zijn genoeg voorbeelden in het verleden waarbij een tegenbeweging op gang kwam van mensen die de oorlog zat waren en met hun tegenstanders in gesprek gingen om te proberen schijnbaar onoverbrugbare verschillen toch te te overbruggen.

Ik zie dat nu niet gebeuren, mensen leven te veel in hun eigen bubbel en hun eigen gelijk. De transitie van Oorlog naar Vrede is helaas een moeizamer proces dan andersom.

De Nacht van de Literatuur in Amersfoort organiseert rond het thema ‘Oorlog en Vrede’ een schrijfwedstrijd, meer informatie hier over: Schrijfwedstrijd ‘Oorlog en Vrede’

P.s. Bijgevoegde foto is gegenereerd door AI op basis van de tekst van deze blog